Gwintowanie M5 w rurze Ø42,4 mm ze stali nierdzewnej przy użyciu gwintownika maszynowego i wkrętarki

Gwintowanie Rur poręczy 42,4mm

Gwintowanie w cienkościennych rurach ze stali nierdzewnej wymaga właściwego doboru narzędzi. Stal AISI 304, mimo że jest popularnym materiałem konstrukcyjnym, stawia znaczny opór skrawaniu — ma wysoką ciągliwość i skłonność do utwardzania się podczas obróbki. W połączeniu z niewielką grubością ścianki (2 mm) ryzyko zatarcia, deformacji lub uszkodzenia gwintu jest realne, jeśli nie zachowa się odpowiednich parametrów i techniki.

🔩 Charakterystyka materiału

Stal nierdzewna AISI 304 (gatunek 1.4301) jest odporna na korozję, ale trudna w obróbce skrawaniem. Wymaga:

• ostrych narzędzi z wysokiej jakości stali szybkotnącej (HSS-E lub HSS-Co),
• stałego smarowania,
• umiarkowanej prędkości obrotowej,
• i kontroli momentu obrotowego.

Rura Ø42,4 × 2 mm jest typowa dla konstrukcji balustrad i instalacji przemysłowych. Przy tak cienkiej ściance należy szczególnie uważać na deformację i nadmierny nacisk osiowy.

Etap 1: Przygotowanie i wiercenie otworu

Średnica wiertła: 4,2 mm (zalecana pod gwint M5).
Rodzaj wiertła: wiertło HSS-E do stali nierdzewnej, szlifowane, z kątem wierzchołkowym 135°, samocentrujące, z podszlifowaniem krzyżowym.
Smarowanie: olej do gwintowania naniesiony ręcznie, cienką warstwą.

Zalecenia praktyczne:

1. Zaznacz miejsce wiercenia punktakiem — zapobiega ześlizgnięciu się wiertła po powierzchni szlifowanej rury.
2. Wierć na niskich obrotach (400–600 obr./min), z umiarkowanym dociskiem.
3. Utrzymuj narzędzie prostopadle do powierzchni rury — brak prowadnicy wymaga precyzyjnego ustawienia ręką i wzrokowego utrzymania osi.
4. Nie przerywaj ruchu zbyt często — każda przerwa może utwardzić materiał.
5. Po zakończeniu wiercenia usuń wióry, przetrzyj otwór i ponownie nałóż kroplę oleju.

⚙️ Etap 2: Gwintowanie M5

gwintownik maszynowy HSS-E do stali nierdzewnej, trzyrowkowy, z prostymi rowkami (typ B) lub spiralnymi (typ C – jeśli otwór przelotowy).
Mocowanie: w uchwycie wkrętarki, bez sprzęgła, z pełną kontrolą momentu ręcznie.
Smarowanie: olej do gwintowania – cienka warstwa nanoszona co kilka obrotów.
Prędkość obrotowa: 150–250 obr./min (wolno, stabilnie).

Narzędzie:

Technika:

1. Ustaw wkrętarkę pionowo, osiowo do otworu.
2. Wprowadź gwintownik powoli, bez wstępnego nacisku — narzędzie samoczynnie zacznie „ciągnąć” w materiał.
3. Wkręcaj do momentu, aż ok. połowa gwintu (2–3 zwoje) będzie w materiale.
4. Zatrzymaj obrót i wykonaj krótki ruch rewersyjny (1/4–1/2 obrotu) – pozwoli to odłamać i usunąć wióry.
5. Kontynuuj cykl: 1–2 obroty w przód, krótko wstecz, cały czas utrzymując smarowanie.
6. Po przejściu na wylot – zatrzymaj, wycofaj gwintownik powoli przy włączonym odwrotnym obrocie.

💧 Chłodzenie i smarowanie

Smarowanie ma kluczowe znaczenie w stali nierdzewnej, która ma skłonność do zacierania się.
Rekomendowane oleje:

• Oleje do gwintowania na bazie siarki i chloru (np. Rocol RTD, Loctite 8045, Berner InoxCut).
• Można też stosować uniwersalne oleje do nierdzewki w sprayu.

Najczęstsze błędy:

• Niedostateczne smarowanie – prowadzi do przebarwień, zatarć i skrócenia żywotności gwintownika.
• Nadmierna ilość oleju – może powodować „pływanie” narzędzia i niestabilność osi.

🌀 Wióry i kontrola jakości gwintu

Przy ściance 2 mm wióry są krótkie, spiralne, łatwe do wydmuchania. Po zakończeniu gwintowania:

• usuń pozostałości wiórów sprężonym powietrzem lub pędzelkiem,
• przemyj otwór benzyną ekstrakcyjną,
• sprawdź gwint przy pomocy śruby M5 ze stali nierdzewnej.

Dobrze wykonany gwint powinien:

• być równy, bez przebarwień,
• mieć gładką powierzchnię z pełnymi zwojami,
• umożliwiać wkręcenie śruby ręcznie do połowy głębokości.

Dobór parametrów i narzędzi

⚠️ Najczęstsze błędy i sposoby unikania

✅ Podsumowanie

Gwintowanie M5 w cienkościennej rurze nierdzewnej Ø42,4 × 2 mm przy użyciu wkrętarki jest możliwe i skuteczne, jeśli zachowasz:

• niskie obroty,
• umiarkowany moment,
• precyzyjne prowadzenie osi,
• intensywne smarowanie,
• cykliczne cofanie w celu łamania wiórów.

To proces wymagający czucia i doświadczenia — szczególnie przy pracy w terenie, bez imadła i prowadnicy. Poprawnie wykonany gwint umożliwia trwały montaż śrub nierdzewnych M5, bez ryzyka korozji kontaktowej i deformacji rury.